Trong lập trình, bạn không chỉ muốn máy tính tính toán, mà muốn nó tự đưa ra quyết định.
Ví dụ:

• Nếu điểm ≥ 8 → Xếp loại Giỏi

• Nếu tuổi < 18 → Không được vào rạp

• Nếu mật khẩu đúng → Cho đăng nhập

• Nếu xe đến gần → Xe tự động phanh (trong lập trình AI)

Tất cả những thứ này đều được xây dựng bằng câu lệnh điều kiện IF – ELSE.

Bài 4 là bài cực kỳ quan trọng vì đây là nền tảng để:

• Xây dựng chương trình có logic

• Viết thuật toán

• Viết game

• Viết AI đơn giản

• Viết ứng dụng web

Hãy dành thời gian đọc kỹ bài này nhé!

🟧 1. IF – ELSE là gì?

if giúp Python kiểm tra một điều kiện.
Nếu điều kiện đúng (True) → chạy đoạn code bên trong.
Nếu điều kiện sai (False) → có thể dùng else để xử lý trường hợp ngược lại.

Cấu trúc:

🟧 2. IF cơ bản

Ví dụ 1: kiểm tra tuổi

📌 Không có else, nên nếu điều kiện sai → Python bỏ qua.

🟧 3. IF – ELSE

🟧 4. IF – ELIF – ELSE (nhiều điều kiện)

Dùng khi có 3 trường hợp trở lên.

Ví dụ: xếp loại học lực

🟧 5. So sánh nhiều điều kiện (and – or – not)

5.1. AND

5.2. OR

5.3. NOT

🟧 6. Toán tử IN trong điều kiện

🟧 7. Ví dụ minh họa thực tế

Ví dụ 7.1 – Kiểm tra mật khẩu

Ví dụ 7.2 – Kiểm tra số chẵn / lẻ

Ví dụ 7.3 – Kiểm tra mùa trong năm

Ví dụ 7.4 – Giảm giá theo giá trị đơn hàng

Ví dụ 7.5 – Xử lý điểm thi với điều kiện logic

Ví dụ 7.6 – Phân loại BMI (chỉ số cơ thể)

🟧 8. Kỹ thuật nâng cao – IF lồng nhau

🟧 9. Kỹ thuật đặc biệt – IF rút gọn (Pythonic)

🟩 10. Bài tập cuối bài

Bài 1 – Kiểm tra âm / dương / 0

Nhập một số, cho biết là:

• Số âm

• Số dương

• Số 0

Bài 2 – Tính giá vé xem phim

Giá vé cơ bản: 100.000đ

• Trẻ em (< 12 tuổi): giảm 50%

• Người > 60 tuổi: giảm 30%

Tính tiền sau giảm.

Bài 3 – Xếp loại điểm 3 môn

Nhập 3 môn Toán – Lý – Hoá:

• Trung bình ≥ 8 → Giỏi

• ≥ 6.5 → Khá

• ≥ 5 → Trung bình

• < 5 → Yếu

Bài 4 – Kiểm tra năm nhuận

Năm nhuận khi:

• Chia hết cho 400
  hoặc

• Chia hết cho 4 nhưng không chia hết cho 100

Bài 5 – Bán hàng nâng cao

Nhập số tiền:

• ≥ 5 triệu → giảm 15%

• ≥ 3 triệu → giảm 10%

• ≥ 1 triệu → giảm 5%

• < 1 triệu → không giảm

In ra số tiền cuối cùng.

Bài 6 – Kiểm tra đăng nhập 3 bước

Yêu cầu nhập:

• username

• password

Nếu username == “admin” và password == “123456” → Đăng nhập thành công
Ngược lại → Sai thông tin

🟩 11. Lời giải chi tiết

⭐ Giải Bài 1

</div>
</div>
</div>
<div class="overflow-y-auto p-4" dir="ltr"><code class="whitespace-pre! language-python">n = <span class="hljs-built_in">float</span>(<span class="hljs-built_in">input</span>(<span class="hljs-string">"Nhập số: "</span>))</p>
<p><span class="hljs-keyword">if</span> n > <span class="hljs-number">0</span>:<br />
    <span class="hljs-built_in">print</span>(<span class="hljs-string">"Số dương"</span>)<br />
<span class="hljs-keyword">elif</span> n < <span class="hljs-number">0</span>:<br />
    <span class="hljs-built_in">print</span>(<span class="hljs-string">"Số âm"</span>)<br />
<span class="hljs-keyword">else</span>:<br />
    <span class="hljs-built_in">print</span>(<span class="hljs-string">"Số 0"</span>)

</div>
</div>
</div>
<div class="overflow-y-auto p-4" dir="ltr"><code class="whitespace-pre! language-python">price = <span class="hljs-number">100000</span><br />
age = <span class="hljs-built_in">int</span>(<span class="hljs-built_in">input</span>(<span class="hljs-string">"Nhập tuổi: "</span>))</p>
<p><span class="hljs-keyword">if</span> age < <span class="hljs-number">12</span>:<br />
    price *= <span class="hljs-number">0.5</span><br />
<span class="hljs-keyword">elif</span> age > <span class="hljs-number">60</span>:<br />
    price *= <span class="hljs-number">0.7</span></p>
<p><span class="hljs-built_in">print</span>(<span class="hljs-string">"Giá vé:"</span>, price)

</div>
</div>
</div>
<div class="overflow-y-auto p-4" dir="ltr"><code class="whitespace-pre! language-python">toan = <span class="hljs-built_in">float</span>(<span class="hljs-built_in">input</span>(<span class="hljs-string">"Toán: "</span>))<br />
ly = <span class="hljs-built_in">float</span>(<span class="hljs-built_in">input</span>(<span class="hljs-string">"Lý: "</span>))<br />
hoa = <span class="hljs-built_in">float</span>(<span class="hljs-built_in">input</span>(<span class="hljs-string">"Hoá: "</span>))</p>
<p>tb = (toan + ly + hoa) / <span class="hljs-number">3</span></p>
<p><span class="hljs-keyword">if</span> tb >= <span class="hljs-number">8</span>:<br />
    <span class="hljs-built_in">print</span>(<span class="hljs-string">"Giỏi"</span>)<br />
<span class="hljs-keyword">elif</span> tb >= <span class="hljs-number">6.5</span>:<br />
    <span class="hljs-built_in">print</span>(<span class="hljs-string">"Khá"</span>)<br />
<span class="hljs-keyword">elif</span> tb >= <span class="hljs-number">5</span>:<br />
    <span class="hljs-built_in">print</span>(<span class="hljs-string">"Trung bình"</span>)<br />
<span class="hljs-keyword">else</span>:<br />
    <span class="hljs-built_in">print</span>(<span class="hljs-string">"Yếu"</span>)

</div>
</div>
</div>
<div class="overflow-y-auto p-4" dir="ltr"><code class="whitespace-pre! language-python">year = <span class="hljs-built_in">int</span>(<span class="hljs-built_in">input</span>(<span class="hljs-string">"Nhập năm: "</span>))</p>
<p><span class="hljs-keyword">if</span> (year % <span class="hljs-number">400</span> == <span class="hljs-number">0</span>) <span class="hljs-keyword">or</span> (year % <span class="hljs-number">4</span> == <span class="hljs-number">0</span> <span class="hljs-keyword">and</span> year % <span class="hljs-number">100</span> != <span class="hljs-number">0</span>):<br />
    <span class="hljs-built_in">print</span>(<span class="hljs-string">"Năm nhuận"</span>)<br />
<span class="hljs-keyword">else</span>:<br />
    <span class="hljs-built_in">print</span>(<span class="hljs-string">"Không phải năm nhuận"</span>)

</div>
</div>
</div>
<div class="overflow-y-auto p-4" dir="ltr"><code class="whitespace-pre! language-python">money = <span class="hljs-built_in">float</span>(<span class="hljs-built_in">input</span>(<span class="hljs-string">"Nhập số tiền: "</span>))</p>
<p><span class="hljs-keyword">if</span> money >= <span class="hljs-number">5000000</span>:<br />
    money *= <span class="hljs-number">0.85</span><br />
<span class="hljs-keyword">elif</span> money >= <span class="hljs-number">3000000</span>:<br />
    money *= <span class="hljs-number">0.90</span><br />
<span class="hljs-keyword">elif</span> money >= <span class="hljs-number">1000000</span>:<br />
    money *= <span class="hljs-number">0.95</span></p>
<p><span class="hljs-built_in">print</span>(<span class="hljs-string">"Số tiền phải trả:"</span>, money)

</div>
</div>
</div>
<div class="overflow-y-auto p-4" dir="ltr"><code class="whitespace-pre! language-python">user = <span class="hljs-built_in">input</span>(<span class="hljs-string">"Username: "</span>)<br />
pw = <span class="hljs-built_in">input</span>(<span class="hljs-string">"Password: "</span>)</p>
<p><span class="hljs-keyword">if</span> user == <span class="hljs-string">"admin"</span> <span class="hljs-keyword">and</span> pw == <span class="hljs-string">"123456"</span>:<br />
    <span class="hljs-built_in">print</span>(<span class="hljs-string">"Đăng nhập thành công"</span>)<br />
<span class="hljs-keyword">else</span>:<br />
    <span class="hljs-built_in">print</span>(<span class="hljs-string">"Sai thông tin đăng nhập"</span>)