(Bài 1): Giới thiệu Python & Cài đặt môi trường

07/12/2025 Tự học AI, Tự học Python 0

Nội dung chính

⭐ Giới thiệu chung

Python là một trong những ngôn ngữ lập trình phổ biến nhất thế giới hiện nay. Nếu bạn muốn bắt đầu học lập trình nhưng chưa biết bắt đầu từ đâu thì Python chính là ngôn ngữ phù hợp nhất. Với cú pháp đơn giản, dễ đọc, thân thiện và cộng đồng người dùng cực kỳ lớn, Python giúp bạn tiếp cận lập trình một cách nhẹ nhàng.

Ở Bài 1, bạn sẽ được học về:

  • Python là gì, dùng để làm gì.

  • Python có ưu điểm gì so với các ngôn ngữ khác.

  • Hướng dẫn cài đặt Python trên máy tính.

  • Hướng dẫn cài VS Code (trình soạn code chuyên nghiệp).

  • Hướng dẫn chạy chương trình Python đầu tiên.

  • Khắc phục lỗi thường gặp khi cài đặt.

🎯 1. Python là gì? Vì sao ai cũng học Python?

1.1 Python là gì?

Python là một ngôn ngữ lập trình đa mục đích (general-purpose) được phát triển năm 1991 bởi Guido van Rossum. Ngôn ngữ này được thiết kế với triết lý:

  • Dễ đọc

  • Dễ viết

  • Dễ học

  • Ít lỗi

  • Hiệu suất lập trình cao

1.2 Python được dùng vào việc gì?

Python hiện được sử dụng trong hầu hết mọi lĩnh vực công nghệ:

✔ Lập trình trí tuệ nhân tạo (AI / Machine Learning)

Các thư viện như TensorFlow, PyTorch, Scikit-learn đều viết bằng Python.

✔ Phân tích dữ liệu & Khoa học dữ liệu (Data Science)

Python dẫn đầu trong Data Science nhờ Pandas, NumPy, Matplotlib…

✔ Lập trình Web (Flask, Django)

Nhiều website lớn chạy bằng Python.

✔ Tự động hóa (Automation)

Python có thể tự động hoá việc tải file, xử lý tài liệu, gửi email, làm việc với API…

✔ Phát triển phần mềm

Dễ kết hợp với nhiều ngôn ngữ khác nhau.

1.3 Vì sao Python phù hợp cho người mới?

✔ Cú pháp cực kỳ dễ hiểu

Ví dụ: In ra màn hình trong Python:

print("Hello world")

Trong Java:

public class Main {
public static void main(String[] args) {
System.out.println("Hello world");
}
}

✔ Không cần quản lý bộ nhớ

Python tự quản lý, giúp code “sạch” và dễ hiểu.

✔ Cộng đồng cực lớn

Mọi vấn đề đều có tài liệu hoặc người hướng dẫn.

🎯 2. Cài đặt Python trên máy tính

2.1 Tải Python từ trang chính thức

Truy cập website chính thức của Python:
https://www.python.org/downloads/

Tại trang này bạn sẽ thấy nút:

👉 Download Python 3.x.x

2.2 Cài đặt Python

Sau khi tải file .exe, bạn mở lên và tiến hành cài đặt.

🚨 LƯU Ý QUAN TRỌNG (90% người mới hay quên)

Khi màn hình cài đặt xuất hiện, bạn PHẢI TICK ô:

✔ Add Python to PATH

Nếu bạn không tích vào, Python sẽ không chạy được trong Terminal.

2.3 Chọn “Install Now”

Sau khi chọn, Python sẽ tự cài:

  • Python Interpreter

  • pip (trình quản lý thư viện)

  • IDLE

  • Một số thư viện cơ bản

Chờ khoảng vài giây.

2.4 Kiểm tra Python đã cài thành công

Mở Command Prompt (Windows) hoặc Terminal (Mac):

Gõ:

python --version

Hoặc:

python3 --version

Nếu hiện ra dạng:

Python 3.x.x

Là thành công.

🎯 3. Cài đặt Visual Studio Code (VS Code)

VS Code là trình soạn thảo code nổi tiếng nhất hiện nay. Lý do nên dùng VS Code:

  • Miễn phí 100%

  • Siêu nhẹ dù mạnh hơn Notepad++

  • Có hàng ngàn extension

  • Tích hợp Terminal

  • Tự động gợi ý code thông minh

3.1 Tải VS Code

Truy cập:

https://code.visualstudio.com/

Nhấn:

👉 Download for Windows / macOS / Linux

3.2 Cài đặt VS Code

Chọn Next → Next → Install.

Không cần chỉnh gì nhiều.

3.3 Cài Extension Python

Mở VS Code → vào:

View → Extensions
Hoặc nhấn: Ctrl + Shift + X

Tìm:

👉 Python (Microsoft)

Nhấn Install.

🎯 4. Tạo và chạy chương trình Python đầu tiên

Đây là phần quan trọng nhất cho người mới.

4.1 Tạo thư mục học Python

Ví dụ đặt tên:

python_tutorial

Tạo bất kỳ nơi nào bạn thích.

Mở VS Code → chọn:

File → Open Folder → chọn thư mục vừa tạo

4.2 Tạo file đầu tiên

Trong VS Code:

  • Nhấn biểu tượng New File

  • Đặt tên: hello.py

Gõ vào:

print("Xin chào! Đây là chương trình Python đầu tiên của tôi.")

4.3 Chạy chương trình

Cách 1: Chạy trực tiếp trong VS Code

Nhấn:

▶ Run Python File

Cách 2: Chạy bằng Terminal

Nhấn:

Terminal → New Terminal

Gõ:

python hello.py

Hoặc:

python3 hello.py

Kết quả sẽ là:

Xin chào! Đây là chương trình Python đầu tiên của tôi.

🎯 5. Khắc phục lỗi thường gặp khi cài Python

❌ Lỗi 1: Gõ “python” báo không nhận lệnh

Nguyên nhân: Chưa tick “Add Python to PATH”.

✔ Cách sửa:

Vào lại installer Python → chọn Modify → tick PATH.

❌ Lỗi 2: Máy có phiên bản Python cũ

Gõ:

python3 --version

Hoặc:

py --version

❌ Lỗi 3: VS Code không nhận Python

Bạn cần cài extension Python đúng của Microsoft.

🎯 6. Python hoạt động như thế nào? (Giải thích cho người hoàn toàn mới)

Để hiểu Python sâu hơn, bạn cần biết:

6.1 Python là ngôn ngữ thông dịch (Interpreted language)

Tức là Python chạy từng dòng, không cần biên dịch.

6.2 Python có hệ sinh thái rộng lớn

  • Máy ảo Python

  • Trình quản lý thư viện pip

  • Python Package Index (PyPI)

  • Thư viện chuẩn (standard library)

6.3 Một chương trình Python gồm 4 bước:

  1. Bạn viết mã nguồn .py

  2. Trình thông dịch Python đọc file

  3. Python chuyển code sang dạng bytecode

  4. Python VM chạy bytecode

🎯 7. Bài tập nhỏ cho Bài 1

🟦 Bài 1: In ra màn hình 3 dòng chữ bất kỳ

Đề bài

Viết chương trình Python in ra 3 dòng chữ bất kỳ.

Phân tích

Dùng hàm print() mỗi dòng một câu.

Lời giải

Cách 1: 3 dòng, 3 print

print("Học Python thật đơn giản!")
print("Mình đang học bài 1.")
print("Hãy cùng cố gắng mỗi ngày!")

Cách 2: In 1 lệnh nhưng có ký tự xuống dòng (\n)

print("Học Python thật đơn giản!\nMình đang học bài 1.\nHãy cùng cố gắng mỗi ngày!")

Giải thích

  • print() là hàm để in ra màn hình.

  • Mỗi lệnh print() sẽ tạo một dòng mới.

  • Ký tự \n dùng để xuống dòng trong chuỗi.

🟦 Bài 2: Tạo file info.py in ra: tên, tuổi, công việc

Đề bài

In ra thông tin cá nhân:

  • Tên bạn

  • Tuổi

  • Công việc

Phân tích

Mỗi thông tin là một dòng → dùng 3 lệnh print.

Lời giải mẫu

Bạn có thể thay đổi theo thông tin của bạn.

print("Tên: Nguyễn Văn A")
print("Tuổi: 25")
print("Công việc: Lập trình viên Python")

Hoặc làm đẹp hơn:

print("===== THÔNG TIN CÁ NHÂN =====")
print("Tên: Nguyễn Văn A")
print("Tuổi: 25")
print("Công việc: Lập trình viên Python")

Giải thích

  • Đây là bài tập để bạn làm quen với việc tạo file .py và chạy code.

  • Chưa cần biến, chỉ cần hiểu cách dùng print.

🟦 Bài 3: In ra kết quả phép cộng 5 + 7

Đề bài

Tạo chương trình in kết quả phép cộng:

5 + 7 = 12

Phân tích

Có 2 cách:

  • In trực tiếp kết quả

  • Để Python tự tính toán

Lời giải

Cách 1: Python tự tính

print(5 + 7)

Cách 2: In kèm mô tả

print("Kết quả của 5 + 7 là:", 5 + 7)

Cách 3: In theo format đẹp

a = 5
b = 7
tong = a + b

print(f”{a} + {b} = {tong}“)

Giải thích

  • Python hiểu 5 + 7 là phép toán số học.

  • f"{a} + {b} = {tong}" là f-string để chèn biến vào chuỗi.

🟦 Bài Nâng Cao: Tạo menu món ăn

Đề bài

Tạo file menu.py in ra danh sách món ăn:

1. Phở
2. Cơm tấm
3. Bún bò
4. Hủ tiếu

Phân tích

Bạn chỉ cần print từng dòng.

Lời giải

print("===== MENU MÓN ĂN =====")
print("1. Phở")
print("2. Cơm tấm")
print("3. Bún bò")
print("4. Hủ tiếu")

Hoặc dùng danh sách (nâng cao hơn):

mon_an = ["Phở", "Cơm tấm", "Bún bò", "Hủ tiếu"]

print(“===== MENU MÓN ĂN =====”)
for i in range(len(mon_an)):
print(f”{i+1}. {mon_an[i]}“)

Giải thích

  • Bạn được làm quen với lệnh lặp for.

  • range(len(mon_an)) trả về số lần lặp bằng số phần tử trong danh sách.

🎯 8. Kết luận

Trong Bài 1, bạn đã học được:

  • Python là gì, có ưu điểm gì

  • Tải & cài Python đúng cách

  • Tải & cài Visual Studio Code

  • Cài Extension Python

  • Tạo & chạy chương trình đầu tiên

  • Khắc phục lỗi PATH

  • Thực hành với các bài tập đơn giản

Tiếp tục chuỗi series tự học python: (Bài 2): Biến (Variables), Kiểu dữ liệu (Data Types) & Nhập dữ liệu từ bàn phím

Related Articles

Be the first to comment

Leave a Reply

Your email address will not be published.


*